आध्यात्म चिंतनामध्ये वारंवार येणारा हा उपासना शब्द काय आहे?
उपासना म्हणजे सानिध्य, त्याचे जवळ आसन ठेवणे. आता सानिध्य कुणाजवळ ठेवायचे? व आसन म्हणजे काय? याचा आपण विचार करु .
आध्यात्मामध्ये आसन याला फार महत्व आहे. थोर ऋषिमुनी, चिंतन मनन करताना विशिष्ठ आसन करुन योगाभ्यास करीत असतं.
सद्य परिस्थीतीत पण कोणतीही विद्या संपादन करताना विशीष्ट आसन घेण्याची गरज भासते आणि त्या विशिष्ट आसनाच्या संगतीत राहून आपले मनन, चिंतन करणे याला उपासना म्हणतात.
उपासनेसाठी प्रथम उपास्य दैवताचे चिंतन ही गोष्ट महत्वाची असते. ते दैवत आपल्या चिंतनातून मननातून किंवा गुरुकडून समजावून घेणे तितकेच महत्वाचे असते.
एकदा का आपले उपास्य दैवत नक्की झाले, की त्या दैवताचे नित्य नियमाने स्मरण करणे, त्याची भक्ती करणे त्याच्या आवडी निवडी बघणे, त्याचे गुणगान करणे, किर्तन करणे या मार्गाने त्या दैवताचे सानिध्यात दिवसाचा अधिक अधिक काळ घालविणे, तहान भूक याची तमा न ठेवता निग्रहाने जवळीक साधणे यालाच उपासना म्हणतात.
आपल्या भारतीय संस्कृतीत निरनिराळ्या उपासना सांगितल्या आहेत.
कांहीजण मारुतरायाला उपास्य दैवत मानून त्याची शनिवारी उपासना करतात.
कांहीजण शिवाची उपासना करणेसाठी सोळा सोमवारचे व्रत करतात.
काही स्त्रिया प्रपंचातील विघ्ने जावीत म्हणून मंगळवारचे व्रत करतात.
कांहीजण बुध, गुरु, शुक्र या ग्रहांची दृष्टी आपणावर पडावी म्हणून या ग्रहांची उपासना करतात.
आयुष्यात सद्गुरु लाभावा यासाठी गुरुवारची दत्त दिगंबराची उपासना करतात.
अशा प्रकारे प्रत्येकजण वेगवेगळ्या उपासना करीत असतो.
पण त्यात हेतु मात्र सारखाच असतो. तो म्हणजे विघ्नहरण.
तेव्हा प्रत्येकाने विवेक जागृत करुन कोणतीही उपासना श्रद्धेने, भक्तीने, चिंतनाने करीत जावी. यांच विश्‍वासाने प्रापंचिकाने प्रपंचात केलेली उपासना त्याला यशाचे शिखर गाठण्यात मदत करेल.
