‘श्रवण’ याचा अर्थ ऐकणे. दुसर्‍याने सांगितलेले शांतपणे ऐकणे. एखाद्याचे चांगले गुण ऐकून मनांत ठेवणे, याला श्रवण म्हणतात.
परमेश्‍वराची भक्ती करण्याचे जे मार्ग सांगीतले आहेत, त्यामध्ये श्रवण हा एक भाग आहे. पंचमहाभुतातील वायु तत्वाने या भक्तीचे काम चालते.
वायु हा चंचल आहे. तो वेगाने सर्व सृष्टीमध्ये फिरत असतो. या वायुला फिरत असताना दोन कानाची देणगी दिली आहे. एका कानाने वायुतत्व प्रवेश करते व दुसर्‍या कानाने बाहेर पडते.
जगात, दोन्ही प्रकारच्या घटना घडत असतात. चांगल्या व वाईट. त्यातील कोणत्या गोष्टी ऐकून मनांत ठेवायच्या व कोणत्या गोष्टी सोडून द्यायच्या हे विवेकाने ठरविणे गरजेचे आहे.
ऐकणाराने समोरच्या माणसाच्या सांगण्याच्या हेतुचा भाव लक्षांत घेवून चिंतनाने त्यातील तथ्य लक्षांत घेवून मनामध्ये निर्णय करावयाचा असतो.
श्रवणाच्या याप्रकारे दोन प्रक्रिया असतात. श्रवण म्हणजे ऐकणे. ऐकून चांगले ते घेणे व वाईट ते सोडून देणे. त्या गोष्टींकडे कधीही लक्ष न घालणे. यामुळे आपली श्रद्धा वाढत जाते. विवेक परीपक्व होतो. श्रध्येय भावना अतुर होते व भक्ती पक्की होेते.
श्रवण भक्तीतून माणूस हलक्या कानाचा आहे व परीपक्व आहे याचा लोक अंदाज घेतात. माणसाने पण एखादी गोष्टी ऐकली तर लगेच त्यावर आपले मत प्रदर्शित करु नये. विवेकाने त्यावर चिंतन करावे. बाहेरुन आलेला वायु, बातम्या मनपटावर न्याव्यात. तेथे त्यावर चिंतन करुन नको त्या गोष्टी दूसर्‍या कानाने बाहेर टाकाव्यात व चांगल्या गोष्टीचा साठा अंतर्मनात करावा.
कानात रत्नजडीत कर्णफुले का घालतात? तर चांगल्या चांगल्या गोष्टी त्याकडे आकर्षित व्हाव्यात म्हणून.
तेव्हा प्रपंचात आपण प्रत्येक गोष्ट शांतपणे ऐकून घ्यावी. त्यावर चिंतन करावे व चांगल्या गोष्टी जतन कराव्यात व वाईट गोष्टींचा त्याग करावा.
पारायण ही श्रवण भक्ती होय.
