संवत्सरी हा जैन धर्मातील सर्वात मोठा सण समजला जातो.

ज्याप्रमाणे व्यापारी वर्षाचा सर्वात मोठा दिवस म्हणून 31 मार्च साजरा करतात, तसे जैन धर्मीय संवत्सर हा वर्षाचा आढावा घेण्याचा व देणे घेणे संपवून नवीन आचारण चालू करण्याचा दिवस समजला जातो.
वर्षभरात आपण कळत न कळत काया, वाचा, मने अनेक कर्मे करीत असतो. त्याची आपणाला कल्पना नसते.

त्यामध्ये अनेकांना कळत न कळत दुखविले गेले असते.

अशा वेळी त्या झालेल्या चुकांची क्षमा याचना या दिवशी करुन आपण पापमुक्त, कर्जमुक्त व्हायचे असते.

ज्याची क्षमा मागायची त्याने पण तेवढ्याच भावनेने ती करावयाची असते. असा हा देणे घेणे सोहळा संवत्सरी प्रतिक्रमण झाल्यानंतर होतो.

कर्जमुक्तीच्या आनंदात सर्वजण मजेत असतात. अशा या संवत्सरी दिनाची श्रावक अतुरतेने वाट पहात असतो.

श्रावकांनी *बोलो चालो मिच्छामी दुकडम* म्हणायचे असते.

‘मिच्छामि दुक्कडम’ म्हणजे काय?

मिच्छमी म्हणजे निष्फळ (क्षमा) आणि दुक्कदम (दुष्कृत) म्हणजे वाईट कर्म.

म्हणून मिच्छामि दुक्कडम् चा अर्थ माझी वाईट कर्म (तुझ्यासह) निष्फळ हो.

म्हणून एखाद्याला “मिच्छामि दुक्कडम्” म्हणण्यामागील किंवा लिहिण्यामागील संकल्पना अशी आहे की जर मी तुझे काही नुकसान केले असेल तर त्या वाईट कर्मांची क्षमा केली जावी (निफळ). जैन कुटुंबात जन्मलेल्यांना त्यामागील अर्थ आणि थीम माहिती आहे.

मी त्याचा अर्थ आणि व्याप्ती वाढवण्याचा प्रयत्न केला आहे ज्यामुळे तो अधिक अर्थपूर्ण होईल.

“मी (माझ्या अंतःकरणाच्या तळापासून) सर्व सजीवांना (ज्याने मला या जन्मात किंवा मागील जन्मात कोणतेही दुःख आणि दुःख दिले असेल) क्षमा करतो आणि मी पुन्हा (माझ्या हृदयाच्या तळापासून कोणत्याही आरक्षणाशिवाय) भीक मागतो. )

सर्व सजीवांच्या क्षमेसाठी (ज्याला या जन्मात किंवा मागील जन्मात मी कितीही लहान असो वा मोठा असो, जाणूनबुजून किंवा नकळत, मानसिक, शाब्दिक किंवा शारीरिक, किंवा मी इतर कोणाला विचारले किंवा प्रोत्साहन दिले असेल तर मी कितीही लहान किंवा मोठे असो. असे उपक्रम राबविण्यासाठी). (सर्व प्राण्यांना कळू द्या की) माझी सर्वांशी मैत्री आहे आणि माझ्या मनात कोणाशीही सूड (वैर किंवा वैर) नाही.

आपण “मिच्छामि दुक्कडम्” का म्हणतो?

जर आपण स्वतःवर विचार केला तर आपल्या लक्षात येईल की आपले मन सतत एखाद्या गोष्टीचा विचार करण्यात व्यस्त असते. जे आपल्या जवळ असू शकते किंवा जगाच्या दुसऱ्या टोकासारखे दूर असू शकते. बोलणे किंवा शारीरिक क्रियाकलाप करणे ही विचारसरणी, आपले शब्द किंवा आपली शारीरिक क्रिया आपल्या आनंद, दु:ख, क्रोध, लोभ, मत्सर आणि अहंकार इत्यादींचे प्रतिबिंब असेल आणि आपण त्यांवर कशी प्रतिक्रिया देतो यावर अवलंबून असते .

आपण आपल्या आत्म्याकडे विविध प्रकारचे नवीन कर्म आकर्षित करतो. कोणत्याही विवेकी व्यक्तीला वाईट कर्म आणि विशिष्ट टप्प्यावर कोणतेही कर्म अजिबात आकर्षित करू इच्छित नाही. हे लाईट स्विच बंद करणे ईतके सोपे नाही परंतु आपले नुकसान कमी करण्यासाठी आपल्याजवळ पर्याय आहे.

जेणेकरून आपल्या सामाजिक आणि आध्यात्मिक उन्नतीसाठी गोष्टी अधिक अनुकूल होतील. ज्यामुळे शेवटी कोणत्याही प्रकारच्या या सांसारिक जीवनातून मोक्ष किंवा मुक्ती मिळू शकेल.

“मिछमी दुक्कडम” हा प्राकृत वाक्प्रचार आहे ज्याचा अर्थ ‘क्षमा करणे’ किंवा ‘जे काही वाईट केले गेले आहे ते क्षमा केले जावे.’